در سیستم‌های هوشمند تهویه مطبوع، نقش اصلی را دستگاهی ایفا می‌کند که بتواند سرمایش و گرمایش را به‌صورت یکنواخت در فضا پخش کند. یکی از محبوب‌ترین این تجهیزات، فن کویل زمینی است. در این مقاله از تهویه آسمان قصد داریم به‌صورت کامل بررسی کنیم که فن کویل زمینی چیست، چه مزایا و معایبی دارد، و در چه محیط‌هایی بهترین کارایی را از خود نشان می‌دهد.
فن کوئل زمینی چیست و چگونه کار می‌کند؟
فن کوئل زمینی (Fan Coil Unit Floor Mounted) دستگاهی است که از دو بخش اصلی «فن» و «کویل» تشکیل شده است. کویل وظیفه انتقال حرارت از آب سرد یا گرم جریان‌یافته در لوله‌ها به هوای محیط را دارد، و فن نیز با دمیدن هوا از روی کویل، دمای اتاق را به سطح مطلوب می‌رساند.
این فرآیند به کمک آب سرد تولیدشده توسط چیلر و آب گرم ایجادشده توسط بویلر یا پکیج حرارتی انجام می‌گیرد. بر خلاف اسپلیت یا کولر گازی که گاز مبرد در مدار گردش دارد، در فن کویل از آب به عنوان سیال انتقال حرارت استفاده می‌شود؛ در نتیجه بهره‌وری انرژی بالاتر و هزینه نگهداری پایین‌تری دارد.
ساختار و اجزای اصلی فن کویل زمینی
برای شناخت کامل‌تر اینکه فن کویل زمینی ، لازم است اجزای اصلی آن را بشناسیم:
کویل (Coil): معمولاً از مس ساخته شده و نقش مبدل حرارتی را بر عهده دارد.
فن (Fan): وظیفه دمیدن هوای عبور داده شده از روی کویل را دارد.
فیلتر هوا (Filter): گرد و غبار و ذرات معلق را جذب می‌کند.
کِیس یا بدنه فلزی: بخش محافظ و زیبایی ظاهری دستگاه.
شیر برقی و ترموستات: کنترل‌کننده جریان آب سرد یا گرم و تنظیم دمای محیط.
سینی درین (Drain Pan): جهت جمع‌آوری آب تقطیر شده در حالت سرمایش.
تمام این اجزا درون یک باکس جمع و جور قرار گرفته‌اند تا بتوان دستگاه را در پایین‌ترین قسمت اتاق یا کنار دیوار نصب کرد، درست مانند رادیاتورهای معمولی.
انواع فن کویل زمینی از نظر طراحی و عملکرد
فن کویل‌های زمینی معمولاً در دو نوع دکوراتیو و کانالی ساخته می‌شوند. مدل دکوراتیو مستقیم در معرض دید قرار دارد و طراحی آن زیبا و متناسب با دکوراسیون داخلی است. مدل کانالی معمولاً در پشت نما یا دیوار نصب می‌شود و هوا را از طریق کانال‌ها پخش می‌کند.
همچنین از نظر مدار آب، فن کوئل زمینی دو لوله و چهار لوله وجود دارد. نوع دو لوله تنها قادر به تأمین سرمایش یا گرمایش در یک زمان است، اما نوع چهار لوله می‌تواند هم‌زمان هر دو حالت را بسته به نیاز فضا ارائه دهد.
در ساختمان‌های اداری و هتل‌ها معمولاً از مدل چهار لوله برای ایجاد کنترل مستقل در هر اتاق استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از فن کویل زمینی
نصب آسان و بدون نیاز به سقف کاذب: برای ساختمان‌هایی که ارتفاع سقف محدود است، بهترین گزینه فن کویل زمینی محسوب می‌شود.
تعمیر و سرویس سریع: تمام قطعات در دسترس‌اند و به‌راحتی می‌توان دستگاه را سرویس دورهای کرد.
عملکرد آرام و بی‌صدا: فن‌های استفاده‌شده معمولاً دور پایین و مجهر به تکنولوژی اینورتر هستند.
تنوع ظرفیت و برند: از ظرفیت‌های ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ فوت مکعب در دقیقه (CFM) متناسب با هر نوع متراژی تولید می‌شود.
مصرف انرژی پایین: به دلیل حذف کمپرسور داخلی و استفاده از آب، راندمان انرژی بالا است.
مناسب برای مکان‌های خاص مانند بیمارستان‌ها، مدارس، هتل‌ها، دفاتر اداری و منازل مسکونی.
معایب فن کوئل زمینی و نکات نصب آن
در کنار مزایای متعدد، فن کویل زمینی محدودیت‌هایی نیز دارد. به عنوان مثال:
اشغال بخشی از فضای دیوار یا کف اتاق
صدای جزئی فن در دورهای بالا
نیاز به لوله‌کشی آب سرد و گرم در سراسر ساختمان
وابستگی عملکرد به سیستم مرکزی چیلر یا موتورخانه
با رعایت اصول نصب و عایق‌کاری مناسب لوله‌ها، این موارد به حداقل می‌رسد. نصب فن کویل زمینی باید به‌وسیله تکنسین متخصص انجام شود تا فشار آب و دبی هوا به‌درستی تنظیم گردد.
ظرفیت و انتخاب مناسب فن کویل زمینی
برای انتخاب ظرفیت مناسب فن کوئل زمینی، باید عواملی مانند متراژ فضا، ارتفاع سقف، نوع کاربری و میزان تابش مستقیم نور خورشید بررسی شود. به طور متوسط برای هر ۱۰ متر مربع از فضا، فن کویل با ظرفیت حدود ۲۰۰ CFM قابل استفاده است. شرکت تهویه آسمان با تجربه گسترده در طراحی سیستم‌های تهویه مطبوع، امکان محاسبه دقیق ظرفیت و ارائه مشاوره رایگان را به مشتریان فراهم کرده است.
تفاوت فن کویل زمینی با دیواری و سقفی
فن کویل دیواری شبیه کولر گازی روی دیوار نصب می‌شود و فضای زمینی را آزاد نگه می‌دارد.
فن کویل سقفی توکار در سقف کاذب قرار می‌گیرد و ظاهر بسیار مینیمال دارد.
اما فن کویل زمینی نسبت به دو نوع دیگر، جریان هوای قوی‌تر و تعمیر آسان‌تر دارد.
به همین دلیل، در پروژه‌هایی که طراحی داخلی اهمیت دارد اما فضای سقف یا دیوار محدود است، فن کویل زمینی بهترین انتخاب محسوب می‌شود.
نگهداری و سرویس فن کوئل زمینی
نگهداری صحیح از فن کوئل زمینی باعث افزایش عمر دستگاه و حفظ راندمان انرژی می‌شود. مهم‌ترین اقداماتی که باید به‌طور دورهای انجام شود عبارت‌اند از:
شستشوی فیلتر هوا هر سه ماه یک‌بار
کنترل فشار آب در کویل‌ها
بررسی نشتی در دریچه درین و اتصالات
تست عملکرد ترموستات و شیر سه‌راهه
تمیز کردن سطح خارجی برای حفظ زیبایی ظاهر
تجهیزات برندهای معتبر مانند تهویه آسمان طوری طراحی شده‌اند که تمام این عملیات در حداقل زمان و بدون نیاز به بازکردن کامل دستگاه قابل انجام باشد.
نکات کلیدی هنگام خرید فن کویل زمینی
بررسی قدرت هوادهی (CFM) متناسب با متراژ
انتخاب مدل چهار لوله در ساختمان‌های اداری یا هتل‌ها
اطمینان از کم‌صدا بودن فن و وجود فیلترهای قابل شست‌وشو
خرید از فروشگاه‌های معتبر با گارانتی رسمی و خدمات پس از فروش
برند تهویه آسمان با ارائه مدل‌های متنوع فن کویل زمینی توانسته اعتماد بسیاری از مهندسان تأسیسات را در پروژه‌های لوکس مسکونی و تجاری جلب کند.
همان‌طور که مشاهده کردید، پاسخ به پرسش «فن کویل زمینی چیست» بسیار گسترده‌تر از یک تعریف ساده است. این دستگاه کاربردی با عملکرد دوگانه سرمایش و گرمایش، مصرف انرژی پایین، نصب آسان و طراحی زیبا، یکی از بهترین انتخاب‌ها برای سیستم تهویه مطبوع مدرن به‌شمار می‌آید.
اگر در حال طراحی یک ساختمان اداری، فروشگاهی یا مسکونی هستید، پیشنهاد می‌شود برای مشاوره انتخاب و خرید فن کوئل زمینی با کارشناسان تهویه آسمان تماس بگیرید تا متناسب با متراژ فضا، بهترین مدل را معرفی کنند.